Στις 19 Απριλίου 2021, το ελικόπτερο Ingenuity (ευφυία) – το οποίο έφτασε στον Άρη προσδεμένο στην άτρακτο του Rover Perseverance (επιμονή) τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους– πραγματοποίησε κάτι πρωτόγνωρο για την ανθρώπινη αεροπλοΐα: όχι μόνο απογειώθηκε από την επιφάνεια του Άρη, αλλά το πιο σημαντικό, αιωρήθηκε για περίπου 30 δευτερόλεπτα, τρία μέτρα πάνω από την επιφάνεια και επέστρεψε πάλι στο έδαφος.
Μπορεί να μην ακούγεται σαν τεράστιο κατόρθωμα, στην πραγματικότητα όμως είναι! Πρόκειται για την πρώτη πτήση ανθρώπινου αεροσκάφους σε άλλο πλανήτη που σηματοδοτεί ένα ορόσημο στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος. Μέσω του Ingenuity δοκιμάστηκαν νέες τεχνολογίες που θα μπορούσαν να αποδειχθούν πολύ σημαντικές για το μέλλον: Καθώς οι ΗΠΑ και άλλα έθνη ετοιμάζονται να επιστρέψουν στη Σελήνη και τελικά να προσγειωθούν στον Άρη, η χρήση αεροσκαφών για την ιχνηλάτηση και αξιολόγηση του ευρύτερου τοπίου θα είναι απαραίτητη.
Οι «εξωγήινες» προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι επιστήμονες
Οι τεχνολογικές προκλήσεις για τη διεξαγωγή πτήσης με ελικόπτερο σε έναν άλλο πλανήτη είναι πολλές. Πρώτο και σημαντικότερο: η ατμόσφαιρα. Καθώς περιστρέφονται οι έλικες του ελικοπτέρου δημιουργούν την απαιτούμενη ισχύ που επιτρέπει στο ελικόπτερο να ανυψωθεί, ωστόσο για να συμβεί αυτό είναι η απαραίτητη η ύπαρξη ατμόσφαιρας. Ο Άρης έχει βέβαια ατμόσφαιρα, η οποία όμως είναι πολύ λεπτότερη από αυτή της Γης (περίπου 100 φορές λεπτότερη).
Τι σημαίνει αυτό; Το να πετάς κοντά στην επιφάνεια του Άρη είναι το ισοδύναμο του να πετάς πάνω από 87.000 πόδια στη Γη – ουσιαστικά τρεις φορές το ύψος του όρους Έβερεστ. Μέχρι σήμερα, το ρεκόρ ύψους για μια πτήση με ελικόπτερο στη Γη είναι 41.000 πόδια, λιγότερο από το μισό δηλαδή.
Μία άλλη πρόκληση ήταν η βαρύτητα. Η βαρύτητα του Άρη ισοδυναμεί περίπου με το ένα τρίτο της δύναμης της βαρύτητας που έχουμε στη Γη. Αυτό αρχικά δίνει ένα μικρό πλεονέκτημα στους επιστήμονες: Εάν ο Άρης είχε την ίδια ατμόσφαιρα με τη Γη, η μικρότερη βαρύτητα σημαίνει ότι θα χρειαζόταν λιγότερη ισχύ για την ανύψωση του Ingenuity. Ωστόσο, ενώ η βαρύτητα του Άρη λειτουργεί προς όφελός μας, η έλλειψη ατμόσφαιρας επανέρχεται για να μας δυσκολέψει.
Φόρος τιμής στο παρελθόν με το βλέμμα στο μέλλον
Παρόλες τις προκλήσεις, οι επιστήμονες της NASA τα κατάφεραν και πλέον η πρώτη πτήση γήινου αεροσκάφους σε άλλο πλανήτη είναι γεγονός. Γι’ αυτό, και ως φόρο τιμής στους Αδελφούς Ράιτ, η NASA «παρασημοφόρησε» το Ingenuity με ένα ιστορικό κειμήλιο: Ένα μικρό τμήμα από τα φτερά του πρώτου αεροπλάνου που πέταξε στη Γη το 1903.
Στο άμεσο μέλλον, η τεχνογνωσία που απέκτησαν οι επιστήμονες με το Ingenuity, αναμένεται να αξιοποιηθεί στο ελικόπτερο Dragonfly (λιβελούλα) το οποίο θα πετάξει πάνω από την επιφάνεια του Τιτάνα (ένα από τα φεγγάρια του Κρόνου), με την άφιξή του να είναι προγραμματισμένη για το 2034. Και καθώς το 2035 εκτιμάται ότι οι πρώτοι άνθρωποι θα πατήσουν στον Άρη, το ιστορικό πλέον Ingenuity, θα έχει ανοίξει το δρόμο για την εξερεύνηση νέων κόσμων όχι μόνο από στεριάς αλλά και από αέρος.